سلام خدمت دوستان و پارسکلیکی های عزیز همونطور که در مقاله قبل (وب ۳ چیست) گفتم ، این مقاله در مورد مفهم بلاک چین هست.

بلاک چین چیست؟

با توجه با اسم این تکنولوژی(بلاک چین)، به مجموعه ای از بلاک های اطلاعاتی متصل به یکدیگر گفته می‌شود که هر بلاک حاوی اطلاعات خاصی هست و با هر تغییر یک بلاک جدید و اختصاصی ساخته می‌شود که در عین متصل بودن به بلاک قبل، میتواند حاوی بخشی از اطلاعات قبل و یا حاوی اطلاعات کاملا متفاوتی باشد.

تاریخچه

بر خلاف اطلاعات و باور خیلی از افراد(اعتقاد دارن که بلاک چین با ظهور ارز های دیجیتال ظهور کرد)، اولین کار روی زنجیره بلوک رمزنگاری شده امن در سال ۱۹۹۱ توسط استوارت هابر و اسکات استورنتا توصیف شد. در سال ۱۹۹۲، بایر، هابر و استورنتا درخت درهم‌سازی را به طراحی متصل ساختند، که باعث بهبود کارایی آن شده و اجازه می‌داد که چندین سند در یک بلوک جمع‌آوری شوند.

هدف از این کار، زمانبندی اسناد دیجیتال بود تا امکان دستبردن در تاریخ و اطلاعات از بین برود، در اقع هدف ایجاد سیستمی بر پایه و کارایی شبیه خط زمانی بود که در صورت عبور از یک نقطه دیگر نتوان آن را دستکاری کرد.

البته تا سال ۲۰۰۸ که ساتوشی ناکاموتو بیت‌کوین رو اختراع و ارائه کرد، بلاک چین عملا بلا استفاده بود و به ندرت(یک در ۱۰۰۰۰۰۰) ازش استفاده می‌شد، اما در سال ۲۰۰۹ بلاک چین تبدیل به یک رکن اصلی و پایه و اساس بیت کوین و ارز های دیجیتال شد.

بعد از این تغییر بزرگ در مسیر، بلاک‌چین تبدیل به سر فصل تمام معاملات عمل می‌کرد، به این ترتیب با استفاده از یک زنجیره بلوکی(بیت کوین) اولین سیستم بدون سرپرست و قابل اطمینان به وجود آمد.

بلاک

خاصیت جالبی که بلاک ها دارند اینه که تغییر دادن اطلاعات بلاک کاری بسیار مشکل و خطر ناک هست که ممکنه منجر به پایان زنجیره شود.

برسی بلاک: هر بلاک شامل داده، زمان، تاریخچه، هش بلاک و هش بلاک قبلی هست.

• داده: داده های بلاک بستگی به نوع بلاک چین متفاوت هستند. برای نمونه بلاک چین بیت‌کوین جزئیاتی را درباره تراکنش ذخیره میکنه که شامل: مشخصات فرستنده و گیرنده، میزان سکه های مبادله شده می‌باشد.

• زمان: زمان اطلاعات تاریخ و زمان ساخت بلاک هست.

• تاریخچه: تاریخچه شامل گذشته بلاک و بلاک های قبل آن میشه.

• هش: هش برای بلک حکم اثر انگشت برای هر فرد را دارد(یعنی هر بلاک هش مخصوص به خود را دارد و هیچ بلاک دیگری هش مشابه ای ندارد)، هش هویت بلاک و محتویاتش رو تعیین میکنه.

زمانی که بلاک ساخته می‌شود هش برای اون محاسبه میشه و هرگونه تغییر در بلاک هش رو تغییر می‌دهد، به عبارتی یکسری چیز ها باعث تغییر هش در بلاک می‌شود.هش یک ابزار مهم در شناسایی بلاک هست و اگر هش تغییر کنه بلاک به هیچ وجه اون بلاک سابق نیست.

• هش بلاک قبلی: همونطور که گفتم بلاک ها به یکدیگر متصل هستند و عامل این اتصال هش بلاک قبلی هست که باعث ایجاد ذنجیره ای از بلاک ها می‌شود، که همین تکنیک بلاک چین را تا حد زیاد امن میکنه.

هر بلاک به بلاک قبلی وصل هست تا زمانی که به بلاک اول برسیم که کمی خاص تر هست و بهش genesis block (بلاک آفرینش) میگوند.دلیل خاص بودن این بلاک اولین بودن آن هست.

دلیل امنیت: اگر اطلاعات یک بلاک به هر شکلی تغییر داده شه، همونطور که گفتم هش بلاک تغییر میکنه و باعث میشه که بلاک های بعدی به یک هش مرده(دیگر وجود ندارد) مرتبط شوند و درواقع تاریخچه تقلبی داشته باشند، در نتیجه همه‌ی بلاک های بعدی غیر معتبر بوده و اصطلاحا زنجیره قطع میشه و دیگر ادامه پیدا نمی‌کند.

اما مشکلی که وجود داره اینه که کامپیوتر ها خیلی سریع هستنت و در هر ثانیه میتونن صد ها هش رو محاسبه و جایگذاری کنند تا بلاک دوباره معتبر بشه.

برای جلوگیری از این مشکل بلاک چین از سیستم اثبات انجام کار استفاده میکنه باعث طولانی تر شدن عملیات میشه، مثلا برای بیت کوین این سیستم برای هرساخت بلاک جدید ۱۰ دقیقه طول میکشه، در نتیجه دستکاری و معتبر سازی تقریبا غیر ممکنه میشه، چپن اگر بلاکی دستکاری شه لازمه که فرایند زمان‌گیر اثبات برای تمام بلاک ها بعد از اون مجددا انجام شه،از این رو امنیت بلاک چین به این بستگی داره که تا چه حد از هش کردن و مکانیزم اثبات انجام کار خوب استفاده بشه.

عامل دیگر امنیت: شبکه بلاک چین توضیع شده هست و غیر متمرکز هست، یعنی از یک نهاد متمرکز برای کنترل زنجیره استفاده نمی‌کنه بلکه از یک سیستم همتا به همتا استفاده میکنه که همه میتونن بهش وصل بشن (P2P).

وقتی یک نفر به شبکه متصل میشه یک کپی کامل از کل شبکه بلاک چین در اختیارش قرار می‌گیره و این گره(به هر کپی گره با note گفته میشه) میتونه صحت اطلاعات دریافتی را با استفاده از این کپی تایید کنه.

افزودن بلاک جدید:

با ایجاد بلاک جدید، بلاک ساخته شده به همه گره ها کپی میشه، سپس هر گره برای اطمینان از عدم دستکاری صحت بلاک را وارسی میکنه، وقتی همه چی بررسی شد هر گره بلاک را به بلاک‌چین خودش اضافه میکنه، سپس همه گره های اون شبکه یک توافق را شکل میدن که کدوم بلاک ها معتبر تر هستند و کدوم ها غیر معتبر، بلاک های دستکاری شده با توافق همه رد میشن،

• اگر کسی بخواد یک بلاک رو روی بلاک چین دستکاری کنه باید همهی گره های موجود از آن بلاک‌چین رو با فرایند زمان گیر اثبات انجام تغییر بده و کنترل بیشتر از ۵۰ درصد از این شبکه همتا به همتا (P2P) رو به دست بگیره(یعنی باید کنترل گره های بیشتر از نصف کاربران بلاک را به دست بگیره)، اگر کسی بتونه این کار رو انجام بده، اون بلاک هک شده مورد تایید هست و هکر تونسته بلاک چین رو هک کنه.

پس میشه گفت تقلب در سیستم تقریبا غیر ممکن و خیلی سخت هست(همیشه یادتون باشه، فقط غیر ممکنه، غیر ممکنه هست و همه چیز ممکنه).

نکات پایانی:

بلاک چین همواره درحال تغییر و پیشرفته، نمونه ای از اون قرارداد های هوشمند که به تازگی رخ داده.

• قرداد هوشمند: این قراردادها برنامه های از پیش نوشته شده ای هستن که روی بلاک چین ذخیره شدن و در شرایط خاص بدون نیاز به ناظر، عملیات خاصی را انجام میدن.

اکثر افراد کاربرد بلاک چین را فقط در ارز های دیجیتالی میدانند اما بلاک چین در هر امری که با اطلاعات یر و کار داشته باشد کاربرد دارند.

مثلا بلاک چین در امر ثبت سوابق پزشکی، ثبت اسناد دیجیتال، مالیات،انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب مورد استفاده قرار گیرد، همجنین در برخی از شبکه های اجتماعی وب ۳ در حال استفاده هست و خیلی زود تمام اطلاعات را در بر خواهد گرفت و راه فراری هم ازش نخواهد بود.

سخن پایانی: انسان از زمان خلقت تا حالا با تایید صحت اطلاعات مشکل داشته و بهترین را مقایسه همه نظریه های یک اطلاعات هست که بلاک چین این امر رو در نظر میگیره، به نوعی هر کسی میتونه بلاک صحیح از نظر خودش رو در بلاک چین مورد برسی قرار بده و به صحت اطلاعات پی ببره. بلاک چین میتونه امنیت و صحت اطلاع رو بهمون هدیه بده ولی فقط به این شرط که اکثریت اطلاعات غلط وارد نکنند.

یادتون باشه فقط غیر ممکن، غیر ممکن هست.

لطفا نظرتون در کامنت ها بگید. مقاله بعد web3.js خواهد بود.

منابع:

ویکی پدیا

وبسایت ارز دیجیتال